اثر پرایمینگ بذر بر محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی، عملکرد دانه و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ(Carthamus tinctorius L.) در شرایط تنش خشکی

پرایمینگ بذر یکی از روش‌های موثر برای مقابله با تنش خشکی و بهبود عملکرد گیاهان زراعی به‌شمار می‌رود. به منظور بررسی اثر پرایمینگ بذر بر رنگیزه‌های فتوسنتزی، عملکرد دانه و اجزای عملکرد ارقام گلرنگ در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال (1394 و 1395) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌ طبیعی شاهرود انجام شد. کرت‌های اصلی شامل آبیاری در سه سطح (بر اساس میزان تبخیر از تشتک تبخیرکلاس A) شامل: بدون تنش خشکی(آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر)(شاهد)، تنش خشکی ملایم (آبیاری پس از 120 میلی‌متر تبخیر) و تنش خشکی شدید (آبیاری پس از 180 میلی‌متر تبخیر) و کرت‌های فرعی ترکیبی از دو فاکتور (سه رقم گلرنگ گلدشت، سینا و صفه) و پرایمینگ بذر (تیمار بذر با اسید ‌سالیسیلیک و عدم تیمار بذر) بودند. نتایج تجزیه مرکب داده‌ها نشان دهنده افزایش معنی‌دار عملکرد دانه و اجزای آن در تیمار پرایمینگ نسبت به بذرهای پرایم نشده در هر دو سال آزمایش بود. به طوری که با اعمال پرایمینگ عملکرد دانه و عملکرد روغن به ترتیب 8 و 14 درصد افزایش یافت. رقم گلدشت بالاترین میزان کلروفیل در شرایط بدون تنش (29/6 میلی‌گرم بر گرم وزن تر برگ) و تنش ملایم را داشت که نتیجه آن بالاتر بودن عملکرد دانه و اجزای عملکرد در این رقم بود. بالاترین عملکرد دانه در ترکیب تیماری رقم گلدشت تیمار شده با اسید سالیسیلیک در شرایط بدون تنش، 3800 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین عملکرد روغن در این تحقیق مربوط به رقم صفه به میزان 886 کیلوگرم در هکتار بود. با افزایش شدت تنش، صفات مورد اندازه‌گیری در همه ارقام گلرنگ مورد بررسی کاهش معنی‌داری یافتند. به طوری که در تنش شدید عملکرد دانه (2257 کیلوگرم در هکتار) عملکرد روغن (604 کیلوگرم در هکتار) و میزان کلروفیل کل (72/4 میلی‌گرم بر گرم وزن تر برگ) به‌ترتیب 29، 36 و 32 درصد کاهش یافت. ﻧﺘﺎﻳﺞ این آزمایش ﻧﺸﺎن داد که پرایمینگ بذر با اسید سالیسیلیک باعث افزایش توان تحمل گلرنگ به تنش خشکی و بهبود عملکرد دانه آن شد.